Mỗi khi mùa hè đến, khi nắng nóng gay gắt lan tỏa khắp nơi trên đất nước, du khách thường đổ dồn về các bãi biển dẫn đến tình trạng chen chúc, giá cả dịch vụ tăng vọt. Lúc này, bạn có thể chọn cách “khác biệt” để tránh khỏi cảnh hỗn loạn đó, tìm đến một địa danh mang lại sự bình yên, giúp quên đi cái oi bức của thời tiết và sự mệt mỏi từ cuộc sống hàng ngày. Đó chính là hồ Ba Bể!
Hồ Ba Bể được UNESCO công nhận nằm trong danh sách 20 hồ nước ngọt đẹp nhất hành tinh cần bảo tồn và phát triển, trở thành một danh thắng thiên nhiên đặc biệt, tuyệt mỹ mà bạn không nên bỏ qua khi khám phá Bắc Kạn.
Hồ Ba Bể không chỉ sở hữu hệ sinh thái đa dạng với vẻ đẹp nguyên sơ mà còn là điểm đến thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm nhờ những nét văn hóa, tập quán độc đáo liên kết với các truyền thuyết và sự kiện lịch sử dân tộc.
Sự Tích Hồ Ba Bể
Ngày xưa, tại vùng Bắc Kạn, làng Nam Mẫu hàng năm đều tổ chức một lễ hội lớn cúng Phật, gọi là lễ Vô Giá. Dân chúng từ khắp nơi đổ về, tạo nên không khí náo nhiệt, vui vẻ. Trong dịp lễ ấy, bỗng xuất hiện một bà lão ăn xin với hình dạng đáng sợ: thân thể gầy guộc, da dẻ lở loét, quần áo rách rưới bốc mùi hôi thối. Bà lão lê bước khắp làng, van xin chỗ trú chân và chút thức ăn, nhưng ai nấy đều xua đuổi, ghê sợ. Chỉ có một người phụ nữ góa chồng nghèo khổ, sống cùng con trai trong túp lều tranh, là mở lòng đón bà lão vào nhà. Bà góa chia sẻ chút cháo loãng và chỗ nằm trên chõng tre, dù nhà cửa chật hẹp.
Đêm hôm đó, bà lão nằm ngủ và bắt đầu kêu rên đau đớn. Từ những vết lở loét trên người bà, nước bắt đầu phun ra như suối, càng lúc càng mạnh mẽ. Bà góa và con trai hoảng hốt, nhưng bà lão trấn an họ: “Đừng sợ, ta là tiên nữ xuống trần để cứu giúp những người lương thiện. Lũ lụt sắp xảy ra, các con hãy lấy nắm gạo và ít vỏ trấu ta để lại, dùng vỏ trấu làm thuyền cứu mọi người”. Nói rồi, bà lão biến mất. Quả nhiên, nước dâng cao ngập làng mạc, nhấn chìm tất cả. Mẹ con bà góa dùng vỏ trấu biến thành thuyền lớn, cứu vớt những người kêu cứu xung quanh.
Sau khi nước rút, nơi lũ lụt xảy ra trở thành một hồ nước rộng lớn, chia thành ba nhánh: Pé Lèng, Pé Lù và Pé Lầm – nghĩa là ba hồ, hay còn gọi là hồ Ba Bể. Người ta nói rằng, hồ chính là nơi các hang động dưới lòng đất bị sụp đổ, tạo thành hồ nước ngọt tự nhiên. Từ đó, hồ Ba Bể trở thành biểu tượng của lòng nhân ái, nhắc nhở con người về việc giúp đỡ kẻ khó khăn, và trừng phạt những kẻ ích kỷ, vô tâm.
Cách Di Chuyển
Bắc Kạn nằm tại vùng Đông Bắc Bộ, cách Hà Nội chừng 165 km. Từ Hà Nội đến Bắc Kạn có hai tuyến đường chính: theo quốc lộ 3 cũ (khoảng 3 giờ di chuyển, phù hợp với xe máy) hoặc đi cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên rồi nối tiếp quốc lộ 3, mất khoảng 2 giờ (chỉ dành cho ô tô).
Từ trung tâm thành phố Bắc Kạn đến hồ Ba Bể có hai lựa chọn: theo tỉnh lộ 256 với quãng đường 60 km hoặc tỉnh lộ 257 qua chợ Đồn rồi tiếp tục đến Ba Bể, khoảng 70 km.
Xe khách khởi hành từ bến xe Mỹ Đình (Hà Nội). Bạn có thể chọn các hãng xe chạy tuyến Hà Nội – Bắc Kạn hoặc Hà Nội – Cao Bằng. Những tuyến này thường đi ngang qua các địa danh du lịch nổi bật, trong đó bao gồm hồ Ba Bể.
Đối với du khách xuất phát từ TP HCM và các tỉnh miền Nam, phương án tối ưu là bay đến Hà Nội rồi tiếp tục theo hướng dẫn trên.
Thời Gian Lý Tưởng Để Ghé Thăm
Du khách có thể viếng thăm hồ Ba Bể bất kỳ lúc nào trong năm vì mỗi mùa đều mang nét riêng biệt. Mùa mưa kéo dài từ tháng 4 đến tháng 10, mùa khô từ tháng 11 đến tháng 2 năm sau, thời tiết lạnh giá, một số nơi có thể xuống dưới 0 độ C và xuất hiện băng tuyết.
Dù vậy, khoảng thời gian lý tưởng nhất để du lịch hồ Ba Bể là từ tháng 2 đến tháng 4, khi thời tiết dễ chịu, nhiệt độ dao động từ 25 đến 30 độ C. Vào ngày 9 và 10 tháng Giêng, khu vực tổ chức nhiều lễ hội đậm đà bản sắc văn hóa của các dân tộc địa phương.
Hồ Ba Bể Có Gì Hay?
Khi khám phá hồ Ba Bể, du khách có thể lựa chọn nhiều hình thức di chuyển như thuê xuồng máy, kayak, SUP (ván chèo đứng) hoặc thuyền độc mộc. Thông thường, có hai bến khởi hành chính: tại hồ Ba Bể và sông Năng.
Xuồng máy: Mỗi xuồng chở được 12 người (dành cho khách Việt Nam) và 10 người (dành cho khách quốc tế). Chi phí thuê dao động từ 300.000 đồng đến 1 triệu đồng tùy thuộc vào thời lượng (từ 2 đến 8 giờ) và lộ trình.
Dịch vụ chèo kayak và SUP trên hồ Ba Bể đã phát triển mạnh trong vài năm trở lại đây.
Kayak và SUP: Đây là các lựa chọn mới mẻ chỉ xuất hiện 2-3 năm gần đây. Giá thuê khoảng 1,2 đến 1,5 triệu đồng cho một nhóm gồm 3 thuyền trong suốt một ngày. Du khách sẽ được cung cấp áo phao để đảm bảo an toàn. Số lượng người tối đa cho 3 thuyền là 6 người.
Bên cạnh việc tự đến nơi để thuê dịch vụ, du khách cũng có thể tham gia các tour khởi hành từ Hà Nội, kết hợp chèo SUP, kayak cùng với trekking qua rừng quốc gia, chinh phục vẻ đẹp thiên nhiên tại một trong những địa danh tuyệt vời nhất miền Bắc. Giá tour trọn gói thường rơi vào khoảng 2 đến 3 triệu đồng mỗi người, thường tổ chức vào hai ngày cuối tuần.
Thuyền độc mộc: Đây là phương tiện di chuyển cổ xưa của cộng đồng dân tộc Tày quanh hồ. Phương tiện này mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống. Thuyền được chế tác từ một thân cây gỗ lớn, với chiều rộng khoảng 50 cm, chiều dài từ 5 đến 10 m, và sử dụng một mái chèo duy nhất. Thuyền độc mộc thường chỉ chở được 2-3 người.
Các địa điểm hấp dẫn trên hành trình khám phá hồ Ba Bể
Bản Pác Ngòi
Một góc bản Pác Ngòi. Ảnh: Bình Lâm Bản Pác Ngòi, còn gọi là khu du lịch văn hóa Pác Ngòi, thuộc xã Nam Mẫu, là nơi cư trú của đồng bào dân tộc Tày nằm ngay bên bờ sông Lèng và hồ Ba Bể, với khoảng 40 nhân khẩu. Hầu hết các cơ sở lưu trú đều tập trung tại bản này. Bản làng có những ngôi nhà sàn cổ kính, mái lợp ngói máng âm dương, thể hiện kiến trúc đặc trưng của người Tày. Người dân bản chủ yếu sinh sống bằng nghề trồng trọt, chăn nuôi và đánh bắt thủy sản từ hồ Ba Bể. Tại đây, du khách có thể thưởng thức các món đặc sản địa phương như cơm lam, cá nướng thịt chua, xôi ngũ sắc, đồng thời tham gia các hoạt động cùng cư dân như đánh bắt cá, chèo thuyền độc mộc, hay xem các cô gái Tày biểu diễn hát then.
Động Hua Mạ
Động Hua Mạ nằm trong khuôn viên vườn quốc gia Ba Bể. Từ chân núi Cô Đơn lên đến động khoảng 300 m, với hệ thống bậc thang đã được xây dựng nên việc di chuyển khá thuận tiện. Cửa động rộng 3 m, cao 5 m, bên trong có diện tích khoảng 1 ha, chiều cao đạt 40-50 m với vô số vách đá và nhũ đá. Theo truyền thuyết, nơi đây từng là hang ổ của ma quỷ, sau đó một vị tướng triều đình khi đi tuần tra nghe thấy tiếng hú của các oan hồn nên đã tổ chức một lễ cúng lớn, mổ ngựa và dùng đầu ngựa để tế lễ. Sau buổi lễ, những tiếng hú biến mất. Qua thời gian, hang động mọc lên nhiều khối nhũ đá và được xem là địa điểm linh thiêng.
Thác Đầu Đẳng
Thác Đầu Đẳng nằm trên sông Năng, giữa địa phận Bắc Kạn và Tuyên Quang. Sông Năng chảy qua dãy núi đá vôi Lũng Nham hình thành động Puông, đến bản Húa Tạng thì bị hàng trăm tảng đá lớn chắn ngang tạo nên dòng thác. Thác Đầu Đẳng kéo dài hơn 1.000 m với 3 tầng, mỗi tầng cách nhau 3-4 m. Địa danh du lịch này cũng là nơi sinh sống của loài cá chiên, một loài cá quý hiếm, có những con nặng tới vài chục kg.
Ao Tiên
Ao Tiên là một hồ nước nhỏ rộng khoảng 3 ha, với các mạch nước ngầm kết nối với hồ Ba Bể và các hang động lân cận nên dù nằm cách hồ chỉ khoảng 100 m, Ao Tiên luôn đầy nước. Xung quanh ao là những bậc thang phủ đầy rêu, các dãy núi đá vôi và rừng già. Không gian tại ao khá yên bình, tĩnh mịch và chứa đựng vẻ bí ẩn, kích thích sự tò mò của du khách.
Hồ Ba Bể không đơn thuần là một địa danh du lịch, mà còn là chốn lý tưởng để bạn đắm chìm trong vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ. Ở đây, bạn sẽ tìm thấy sự thanh bình giữa những dãy núi rừng hùng vĩ bao la. Mỗi ngóc ngách của hồ đều ẩn chứa sức hút huyền bí, sẵn sàng chờ đợi bạn khám phá. Bức tranh thiên nhiên thơ mộng cùng không khí tươi mát sẽ xua tan mọi lo lắng phiền muộn. Nơi này chính là nguồn cảm hứng mang đến cho bạn những kỷ niệm khó phai cho chuyến du lịch Bắc Kan đắng nhớ.
